Czynny żal przy korekcie części ewidencyjnej JPK VAT
Informujemy, iż od dnia 1 października 2020 r., obowiązuje nowy przepis – art. 61a ustawy Kodeks karny skarbowy (dalej: „KKS”) - dotyczący możliwości nałożenia na sprawcę kary grzywny za przesyłanie organowi podatkowemu księgi nierzetelnej, wadliwej, po terminie albo nie przesyłanie jej organowi w ogóle. Powyższy przepis wprowadzony została ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2019.1520) na podstawie której nastąpiło połączenie części ewidencyjnej i deklaracyjnej w formie jednego pliku JPK VAT.
Przypomnijmy, że do końca września 2020 r. przesyłanie do organów podatkowych deklaracji i ewidencji VAT następowało odrębnie, tj. osobno składana była deklaracja i przesyłany był JPK VAT.
W razie przesłania deklaracji VAT-7 / VAT 7K lub ewidencji JPK VAT po terminie sprawca mógł złożyć zawiadomienie do organu w trybie art. 16 § 1 KKS (tzw. czynny żal) zabezpieczając się przed możliwością nałożenia kary grzywny za naruszenie wymogu składania deklaracji (informacji) podatkowej do 240 stawek dziennych (do 8.320.320 PLN), a w sprawach mniejszej wagi karze za wykroczenie skarbowe - do 52.000 PLN (art. 80 § 3 i § 4 KKS). Jednocześnie, na podstawie tzw. „klauzuli niekaralności” wyrażonej w art. 16a KKS, korekta ewidencji JPK VAT nie wymagała złożenia czynnego żalu - warunkiem niepodlegania karze było wyłącznie złożenie prawnie skutecznej korekty deklaracji oraz niezwłocznie uiszczenie w całości należności publicznoprawnej uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie.
Opisana powyżej sytuacja zmieniła się z dniem 1 października 2020 r. Obecnie, za przesłanie organowi błędnych danych zawartych w części ewidencyjnej JPK VAT, sprawca ponosi odpowiedzialność karną skarbową do 240 stawek dziennych (art. 61a §1 i §3 KKS) a w sprawach mniejszej wagi podlega karze za wykroczenie skarbowe (art. 61a § 2 KKS). W tym ujęciu, nowy JPK VAT nie zawiera się już w definicji deklaracji (informacji) podatkowej – o której mowa w przepisach Ordynacji podatkowej, lecz szerzej traktowany jest jako księga w rozumieniu art. 53 § 21 KKS - przez którą rozumieć należy księgi rachunkowe, podatkową księgę przychodów i rozchodów, ewidencje, rejestry i inne podobne urządzenia ewidencyjne.
W konsekwencji, składając korektę nowego pliku JPK VAT w części ewidencyjnej (tj. zawierającej dane o sprzedaży i zakupach dokonanych w okresie rozliczeniowym) sprawca nie jest już chroniony na gruncie tzw. „klauzuli niekaralności” przewidzianej w art. 16a KKS i jedyne co mu pozostaje w celu zabezpieczenia swojego interesu to złożenie czynnego żalu w rozumieniu art. 16 § 1 KKS. Oznacza to, że korekta części ewidencyjnej JPK VAT będzie wymagała każdorazowo złożenia zawiadomienia w formie czynnego żalu – zawiadomienia nie trzeba będzie składać jedynie w sytuacji gdy korekta dotyczyć będzie wyłącznie części deklaracyjnej JPK VAT (tj. zawierającej dane dotyczące obliczenia podatku VAT). Zawiadomienie będzie skuteczne jeżeli korekta ewidencji zostanie złożona bez wezwania organu. W przeciwnym wypadku czynny żal okaże się nieskuteczny, bowiem organ będzie miał już wyraźnie udokumentowaną wiedzę na temat popełnienia czynu zabronionego (art. 16 § 5 Kks).
Podkreślić należy, że odpowiedzialności karnej skarbowej podlega sprawca, którym może być wyłącznie osoba fizyczna. Warunkiem skutecznego czynnego żalu jest to, aby zostały w nim ujawnione wszystkie istotne okoliczności czynu zabronionego - w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu. Zatem dla bezpieczeństwa, dokument stanowiący zawiadomienie w formie tzw. czynnego żalu powinien zostać podpisany przez wszystkie osoby, które mogą zostać potencjalnie uznane przez organ za ewentualnych sprawców tego czynu, tj. członków zarządu podatnika, osobę do której obowiązków należało sporządzanie ewidencji w formie JPK VAT oraz inne osoby współdziałające w popełnieniu czynu zabronionego. Zawiadomienie wnosi się na piśmie utrwalonym w postaci papierowej lub elektronicznej (ePUAP – złożenie pisma ogólnego). Pisma utrwalone w postaci elektronicznej opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym (np. Certum), podpisem zaufanym (ePUAP) albo podpisem osobistym (eDowód) i wnosi za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w tym przez portal podatkowy.
