Opłata cukrowa

Z dniem 1.01.2021 r. weszły w życie przepisy określające opłatę od środków spożywczych (tzw. podatek cukrowy), tj. art. 12a–12k ustawy z 11.09.2015 r. o zdrowiu publicznym (Dz.U. z 2019 r. poz. 2365 ze zm.) – dalej U.Z.P. Jak uzasadnia ustawodawca – nałożenie dodatkowej opłaty na napoje z dodatkiem cukrów, substancji słodzących, kofeiny lub tauryny – ma być przede wszystkim narzędziem do walki z nadwagą i otyłością, wpłynąć na polepszenie jakości zdrowia Polaków poprzez stymulowanie prozdrowotnych wyborów konsumentów.

Jakie napoje podlegają opłacie cukrowej?

Dodatkowej opłacie od środków spożywczych mogą podlegać napoje w rozumieniu art. 12b ust. 1 U.Z.P Są to napoje oraz syropy będące środkami spożywczymi, ujęte w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) w klasach 10.32 i 10.89 oraz w dziale 11, w którego składzie znajduje się co najmniej jedna z substancji, o których mowa w art. 12a ust. 1 U.Z.P., z wyłączeniem substancji występujących
w nich naturalnie.

Pierwszą kategorię napojów, których wprowadzanie na rynek krajowy podlega opłacie od środków spożywczych, stanowią napoje z dodatkiem cukrów będących monosacharydami lub disacharydami oraz środków spożywczych zawierających te substancje oraz substancji słodzących, o których mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z 16.12.2008 r. w sprawie dodatków do żywności (Dz. Urz. UE L 354, s. 16 ze zm.) (zob. art. 12a ust. 1 pkt 1 U.Z.P.). Substancjami słodzącymi, o których mowa w rozporządzeniu nr 1333/2008, są substancje stosowane do nadania środkom spożywczym słodkiego smaku lub stosowane w słodzikach stołowych.

Drugą kategorię napojów, których wprowadzanie na rynek krajowy podlega opłacie od środków spożywczych, stanowią napoje z dodatkiem kofeiny lub tauryny

Jak stanowi art. 12 ust. 2 U.Z.P., opłacie od środków spożywczych nie podlega wprowadzenie na rynek krajowy napojów:

będących wyrobami medycznymi w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 38 ustawy z 20.05.2010 r.
o wyrobach medycznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 186);
będących suplementami diety w rozumieniu art. 3 ust. 3 pkt 39 ustawy z 25.08.2006 r.
o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. z 2020 r. poz. 2021 ze zm.);
będących żywnością specjalnego przeznaczenia medycznego, preparatami do początkowego żywienia niemowląt, preparatami do dalszego żywienia niemowląt, o których mowa
w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 609/2013 z 12.06.2013 r. w sprawie żywności przeznaczonej dla niemowląt i małych dzieci oraz żywności specjalnego przeznaczenia medycznego i środków spożywczych zastępujących całodzienną dietę, do kontroli masy ciała oraz uchylającym dyrektywę Rady 92/52/EWG, dyrektywy Komisji 96/8/WE, 1999/21/WE, 2006/125/WE i 2006/141/WE, dyrektywę Parlamentu Europejskiego
i Rady 2009/39/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 41/2009 i (WE) nr 953/2009 (Dz.Urz. UE L 181, s. 35 ze zm.);
będących wyrobami akcyzowymi w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z 6.12.2008 r.
o podatku akcyzowym (Dz.U. z 2020 r. poz. 722);
w których udział masowy soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego wynosi nie mniej niż 20% składu surowcowego oraz zawartość cukrów jest mniejsza lub równa 5g
w przeliczeniu na 100 ml napoju;
będących roztworami węglowodanowo - elektrolitowymi, o których mowa w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 432/2012 z 16.05.2012 r. ustanawiającym wykaz dopuszczonych oświadczeń zdrowotnych dotyczących żywności, innych niż oświadczenia odnoszące się do zmniejszenia ryzyka choroby oraz rozwoju i zdrowia dzieci (Dz.Urz. UE L 136, s. 1 ze zm.), w których zawartość cukrów jest mniejsza lub równa 5 g w przeliczeniu na 100 ml napoju;
będących wyrobami, w których na pierwszym miejscu w wykazie składników znajduje się mleko albo jego przetwory, niezależnie od ich sklasyfikowania w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług.

Na kim spoczywa obowiązek ponoszenia opłaty cukrowej?

Obowiązek zapłaty opłaty cukrowej ciąży na osobie fizycznej, osobie prawnej oraz jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej będącej:

podmiotem sprzedającym napoje do punktów sprzedaży detalicznej;
podmiotem prowadzącym sprzedaż detaliczną napojów w przypadku: producenta, podmiotu nabywającego napoje w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub importera napoju;
zamawiającym, w przypadku gdy skład napoju objętego opłatą stanowi element umowy zawartej przez producenta a dotyczącej produkcji tego napoju dla zamawiającego.

Uwaga!

Sprzedażą detaliczną jest dokonywanie na terytorium Polski, w ramach działalności gospodarczej podmiotu zbywającego, odpłatnego zbywania towarów konsumentom na podstawie umowy zawartej:

w lokalu przedsiębiorstwa;
poza lokalem przedsiębiorstwa

– także w przypadku, gdy zbywaniu towaru towarzyszy świadczenie usługi odrębnie niezaewidencjonowanej.

Obowiązek zapłaty opłaty powstanie z dniem wprowadzenia na rynek krajowy napoju. Ustawodawca odrębnie zdefiniował pojęcie „wprowadzanie na rynek krajowy napojów”. Należy rozumieć przez to sprzedaż napojów przez podmioty obowiązane do zapłaty opłaty, do pierwszego punktu, w którym jest prowadzona sprzedaż detaliczna oraz sprzedaż detaliczna napojów przez: producenta, zamawiającego, podmiot nabywający napoje w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub importera napoju, albo sprzedaży podmiotowi prowadzącemu jednocześnie sprzedaż detaliczną oraz hurtową. Zatem obowiązek zapłaty powstanie z pewnymi wyjątkami przede wszystkim z chwilą wprowadzenia napoju do pierwszego punktu, w którym jest prowadzona sprzedaż detaliczna.

Jaka jest wysokość opłaty cukrowej?
Ustawa przewiduje zróżnicowanie wysokości opłaty, przeliczając zawartość cukrów w 100 ml produktu.
Na wysokość opłaty składają się następujące części:

0,50 zł za zawartość cukrów w ilości równej lub mniejszej niż 5 g w 100 ml napoju, lub za zawartość w jakiejkolwiek ilości co najmniej jednej substancji słodzącej,
0,05 zł za każdy gram cukrów powyżej 5 g w 100 ml napoju

– w przeliczeniu na litr napoju.

W przypadku napoi zawierających dodatek kofeiny lub tauryny opłata ma wynosić 0,10 zł w przeliczeniu na litr napoju. Wysokość opłaty dla napojów zawierających powyżej 5 g cukrów w 100 ml napoju stanowi sumę części, o których mowa powyżej. Napoje zawierające dodatek kofeiny lub tauryny są objęte opłatą w wysokości 0,10 zł w przeliczeniu na litr napoju. Jeżeli napój będzie zawierał kilka substancji łącznie, opłata będzie się sumowała, ale nie będzie mogła przekroczyć 1,20 zł w przeliczeniu na litr napoju.

Obowiązki podmiotów obowiązanych do zapłaty opłaty cukrowej.

Podmioty podlegające opłacie są obowiązane do składania w postaci elektronicznej informacji opatrzonej podpisem kwalifikowanym według wzoru, określonego w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw finansów publicznych. W Centralnym Repozytorium Wzorów Dokumentów Elektronicznych została opublikowana struktura logiczna XML dla deklaracji związanych z tą opłatą. Struktura logiczna XML dla deklaracji CUK(1) INFORMACJA W SPRAWIE OPŁATY OD ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH (https://epuap.gov.pl/wps/portal/strefa-urzednika/inne-systemy/crwde). Złożenie deklaracji CUK do właściwego urzędu skarbowego będzie możliwe z poziomu aplikacji https://e-mikrofirma.mf.gov.pl/jpk-client , a jej podpisanie będzie możliwe wyłącznie podpisem kwalifikowanym (przepisy nie pozwalają na podpisywanie jej podpisem zaufanym lub danymi autoryzującymi).
W związku z tym nie będzie możliwości złożenia tej deklaracji innym kanałem elektronicznym np. poprzez bramkę e-Deklaracje.

Do obowiązków należy także obliczenie i wpłata opłaty. Termin zapłaty opłaty cukrowej upływa 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, a więc po miesiącu, w którym napój został wprowadzony na rynek krajowy. W przypadku niedokonania opłaty w tym terminie, zostanie wymierzona dodatkowa opłata w wysokości odpowiadającej 50% kwoty należnej opłaty cukrowej. Dodatkową opłatę wnosi się na rachunek organu właściwego w sprawie opłaty (art. 12i ust. 2 U.Z.P.), tj. na rachunek naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę podmiotu obowiązanego do zapłaty opłaty. Wydatki z tytułu opłaty sankcyjnej nie będą stanowić kosztów uzyskania przychodów.